گردشگری پایدار به انگلیسی (sustainable tourism) است. درواقع گردشگری پایدار به سطحی از فعالیت گردشگری اطلاق می‌شود که می‌تواند در درازمدت حفظ شود، زیرا منجر به منفعت خالص برای محیط‌های اجتماعی، اقتصادی، طبیعی و فرهنگی منطقه‌ای می‌شود که در آن انجام می‌شود. در این مقاله باهم یاد می‌گیریم گردشگری پایدار یعنی چه، انواع و اصول گردشگری پایدار، وظایف اصلی گردشگری پایدار چیست. پس با اکو کمپ متین آباد همراه باشید.
گردشگری پایدار به چه معناست؟
گردشگری پایدار که تعادل مناسبی بین جنبه‌های زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و توسعه گردشگری برقرار و نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی ایفا می‌کند. تلاش می‌کند تأثیر منفی گردشگری به محیط‌زیست و فرهنگ محلی را به حداقل برساند تا برای نسل‌های آینده در دسترس باشد و درعین‌حال به تولید درآمد، اشتغال و حفاظت از اکوسیستم‌های محلی کمک کند.
با انجام این کار، گردشگری پایدار سهم مثبت گردشگری را در حفاظت از تنوع زیستی و درنتیجه کاهش فقر و دستیابی به اهداف مشترک در راستای توسعه پایدار به حداکثر می‌رساند. گردشگری پایدار انگیزه‌های اقتصادی مهمی را برای حفاظت از زیستگاه فراهم می‌کند.
انواع گردشگری پایدار
گردشگری پایدار شامل اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی است که برای هرکدام باید برنامه جداگانه‌ای در نظر داشته باشیم. این نوع از گردشگری یعنی تلاش کنیم که به محیط‌زیست آسیب وارد نکنیم یکی از این راه‌ها دوچرخه‌سواری در طبیعت و شتر سواری در کویر است که اثرات نامطلوب ماشین بر اکوسیستم و محیط‌زیست را ندارد و برای جامعه جالب و قابل‌پذیرش است.
اصول گردشگری پایدار چیست؟
Tourism Concern، 1991 با همکاری صندوق جهانی طبیعت (WWF) اصول دهگانه‌ای را برای گردشگری پایدار ارائه می‌دهد. این موارد به شرح زیر است:
استفاده پایدار از منابع
حفاظت و استفاده پایدار از منابع – طبیعی، اجتماعی و فرهنگی – بسیار مهم است و در بلندمدت تجاری منطقی است.
کاهش مصرف بیش‌ازحد و ضایعات
کاهش مصرف بیش‌ازحد و ضایعات باعث جلوگیری از هزینه‌های ناشی از بازگرداندن آسیب‌های زیست‌محیطی درازمدت می‌شود و به کیفیت گردشگری کمک می‌کند.
حفظ تنوع زیستی
حفظ و ترویج تنوع طبیعی، اجتماعی و فرهنگی برای گردشگری پایدار درازمدت ضروری است و پایگاهی مقاوم برای صنعت ایجاد می‌کند.
ادغام گردشگری در برنامه‌ریزی
توسعه گردشگری که در چارچوب برنامه‌ریزی استراتژیک ملی و محلی ادغام‌شده است و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی را انجام می‌دهد، دوام طولانی‌مدت گردشگری را افزایش می‌دهد.
حمایت از اقتصادهای محلی
گردشگری که از طیف وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی محلی حمایت می‌کند و هزینه‌ها و ارزش‌های زیست‌محیطی را در نظر می‌گیرد، هم از این اقتصادها محافظت می‌کند و هم از آسیب‌های زیست‌محیطی جلوگیری می‌کند.
مشارکت جوامع محلی
مشارکت کامل جوامع محلی در بخش گردشگری نه‌تنها به نفع آن‌ها و محیط‌زیست به‌طورکلی است، بلکه کیفیت تجربه گردشگری را نیز بهبود می‌بخشد.
مشاوره با ذی‌نفعان و مردم
مشاوره بین صنعت گردشگری و جوامع محلی، سازمان‌ها و مؤسسات برای همکاری در کنار یکدیگر و حل تضاد منافع احتمالی ضروری است.
آموزش کارکنان
آموزش کارکنان که گردشگری پایدار را در شیوه‌های کاری ادغام می‌کند، همراه با استخدام پرسنل در تمام سطوح، کیفیت محصول گردشگری را بهبود می‌بخشد.
بازاریابی مسئولانه گردشگری
بازاریابی که اطلاعات کامل و مسئولانه را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد، احترام به محیط‌های طبیعی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مقصد را افزایش می‌دهد و رضایت مشتری را افزایش می‌دهد.
انجام تحقیق
تحقیقات و نظارت مداوم توسط صنعت با استفاده از جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل مؤثر داده‌ها برای کمک به حل مشکلات و به ارمغان آوردن منافع برای مقاصد، صنعت و مصرف‌کنندگان ضروری است.
گردشگری پایدار در ایران
گردشگری پایدار در ایران در سطوح بالا خیلی مطرح نشده است. بیشتر در سطح جوامع محلی به آن پرداخته‌اند. ازاین‌روی هنوز در اماکن طبیعی شاهد زباله‌های رهاشده در دل طبیعت هستیم که این نشان‌دهنده جدی نگرفتن گردشگری پایدار در ایران است.
امیدواریم بافرهنگ سازی درباره این موضوعات شاهد تغییرات و درنتیجه تأثیرگذاری آن برای نسل‌های بعدی باشیم.
اکوتوریسم در مقابل گردشگری پایدار
ممکن است واژه‌های اکوتوریسم و گردشگری پایدار را به‌جای یکدیگر شنیده باشید. اگرچه هر دو مهم هستند، اما تفاوت جزئی بین معنای آن‌ها وجود دارد. درحالی‌که گردشگری پایدار در مورد ایجاد فرصت‌های سفر با حداقل تأثیر و مزایای مثبت برای مقاصد و جوامع آن‌ها است، اکوتوریسم بیشتر بر آموزش گردشگران در مورد طبیعت و محیط‌زیست و مشارکت مسافران در فعالیت‌های حفاظتی و فرهنگی متمرکز است.
گردشگری مسئولانه
در جواب این سؤال که گردشگری پایدار و مسئولانه چیست؟ باید گفت که «گردشگری پایدار» یک مفهوم است، اصطلاح «گردشگری مسئولانه» به رفتارها و عملکردهایی اطلاق می‌شود که می‌تواند به گردشگری پایدار منجر شود. همه ذی‌نفعان در قبال نوع گردشگری که توسعه می‌دهند یا در آن مشارکت می‌کنند، مسئول هستند.
هم ارائه‌دهندگان خدمات و هم خریداران یا مصرف‌کنندگان مسئول هستند. طبق گفته مرکز گردشگری مسئولانه، گردشگری مسئولانه عبارت است از “گردشگری که منافع را برای جوامع محلی به حداکثر می‌رساند، اثرات منفی اجتماعی یا زیست‌محیطی را به حداقل می‌رساند و به مردم محلی کمک می‌کند تا فرهنگ‌ها و زیستگاه‌ها یا گونه‌های شکننده را حفظ کنند.”
وظایف اصلی گردشگری پایدار چیست؟
در جواب این سؤال که وظایف گردشگری پایدار انسان و محیط‌زیست چیست؟ باید گفت گردشگری پایدار متعهد به ایجاد تأثیر کم بر محیط‌زیست و فرهنگ محلی است و درعین‌حال به ایجاد اشتغال در آینده برای مردم محلی کمک می‌کند و برخی از وظایف آن عبارت‌اند از:
- حفاظت از محیط‌زیست، منابع طبیعی و حیات‌وحش
- ارائه مزایای اجتماعی – اقتصادی برای جوامعی که در مقاصد گردشگری زندگی می‌کنند
- حفاظت از میراث فرهنگی و ایجاد تجربیات اصیل گردشگری
- گرد هم آوردن گردشگران و جوامع محلی برای منافع متقابل
- ایجاد فرصت‌های گردشگری فراگیر و در دسترس
جمع‌بندی
گردشگری پایدار مفهومی است که تجربه کامل گردشگری ازجمله توجه به مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی و همچنین توجه به بهبود تجربیات گردشگران و رفع نیازهای جوامع میزبان را در برمی‌گیرد. اشکال گردشگری که توسط ادبیات به‌عنوان «پایدار» شناخته می‌شوند، بسیارند: گردشگری بوم‌شناختی (اکوتوریسم)، گردشگری سبز، گردشگری نرم، گردشگری روستایی و گردشگری کشاورزی، گردشگری اجتماعی، گردشگری همبستگی و مسئولانه که همه این‌ها مخالف گردشگری سنتی و انبوه هستند.
قصد سفر به استان اصفهان را دارید و در جستجوی یک اقامتگاه کویری هستید؟ برای رزرو اقامتگاه کاشان، اکو کمپ متین آباد گزینه مناسبی است.
