بخش عظیمی از ایران خشک و نیمه‌خشک است و کویرهای زیادی در کشور وجود دارد اما زیرساخت‌های گردشگری در این مناطق وجود ندارد و به نظر می‌رسد هرگونه سرمایه‌گذاری در کویر بی‌فایده است. اما با توجه به شرایط خاص جغرافیایی این منطقه می‌تواند از رونق صنعت گردشگری برخوردار باشد. ما در این مقاله به معرفی گردشگری و طبیعت‌گردی در بیابان پرداخته‌ایم. اگر دوست دارید با پتانسیل‌های گردشگری در کویرهای ایران آشنا شوید در ادامه با ما همراه باشید.
کویر یا نمکزار کجاست؟
به مناطقی که به دلیل موقعیت جغرافیایی و گرمای شدید به زمین‌های رسی، با شوری و نمک بسیار زیاد در حدی که هیچ گیاهی توانایی رشد در این منطقه را نداشته باشد کویر یا نمکزار می‌گویند. بسیاری از بیابان‌ها دارای نمکزارهای بزرگ هستند. مواد معدنی مانند کلرید سدیم (نمک سفره) در باران یا آب سفره‌های زیرزمینی حل می‌شوند. آب در هوای خشک کویر به‌سرعت تبخیر می‌شود و نمک در آن باقی می‌ماند. کویر گردی در این فضاها، نیازمند داشتن امکانات و تجهیزاتی است که بتواند جان شما را در برابر خطرات و تهدیدهای طبیعی و جانوری حفظ کند. در همین رابطه می‌توانید مطلب نکات و وسایل ضروری برای کویر نوردی را بخوانید.
معرفی گردشگری و طبیعت‌گردی در بیابان
بیابان‌ها و مناطق خشک تقریباً یک‌سوم سطح زمین را اشغال می‌کنند و معمولاً در فیلم‌ها به عنوان مکان‌های ممنوعه خشن و دور از جریان اصلی زندگی روزمره به تصویر کشیده می‌شوند. برای توسعه و سرمایه‌گذاری در بیابان اکوسیستم‌های شکننده آنها موانع بیشتری را ایجاد می‌کند. بااین‌حال بیابان‌ها برای کسانی که مایل به بازدید از آنها هستند جذابیت دارد. برخلاف تصور کلیشه‌ای از تپه‌های ماسه‌ای بی‌پایان و بی‌جان، بسیاری از آنها خانه اکوسیستم‌های جذاب، مناظر غیرمعمول و فرهنگ‌های منحصربه‌فرد هستند.
صنعت گردشگری کویر می‌تواند افراد را با سلایق مختلف از جمله علاقه‌مندان به ماجراجویی و اکتشاف حیات جدید، کسانی که حیوانات و گیاهان عجیب‌وغریب را دوست دارند و کسانی که به پیاده‌روی بر روی شن و ماسه و موج‌سواری بر روی آنها، تپه سواری و کمپینگ علاقه دارند جذب کند.
بیشتر بخوانید: بیابان زایی چیست؟
پتانسیل‌های گردشگری کویر ایران
یکی از توانایی‌های موجود در کویر ایران، جاذبه گردشگری بی‌نظیر آن است که نه‌تنها باعث رونق گردشگری داخلی می‌شود، بلکه می‌تواند گردشگران خارجی زیادی را به سمت خود جذب کند، در نهایت موجب گسترش رونق اقتصادی و اجتماعی کشور خواهد شد.
با وجود این‌که بیشتر خاک ایران را مناطق بیابانی و خشک پوشانده است زیرساخت‌های صنعت گردشگری کویر بسیار ضعیف است. بیابان‌هایی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد طبیعی مانند آب گرم، دریاچه نمک، لجن‌های درمانی، نور خورشید، شن و ماسه و… پتانسیل‌های زیادی در توسعه صنعت گردشگری کویردارند. رشد روزافزون تقاضا و همچنین پذیرش بازدیدکنندگان در مناطق کویری در این سال‌ها و عدم برنامه‌ریزی در این مناطق توجه بیشتری را به مناطق کویری جلب کرده است. یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های کویر ایران گردشگری سلامت است که در سال‌های اخیر نادیده گرفته شده است. فعالیت‌هایی مانند آفتاب درمانی، شن درمانی و نمک درمانی از پتانسیل‌های مناطق کویری هستند.
همچنین، بیابان‌ها می‌توانند به مرکز توسعه گردشگری تبدیل شوند که در اطراف آن هتل‌ها، رستوران‌ها، مناطق تجاری و مراکز خدمات گردشگری می‌توانند رونق پیدا کنند.
جاذبه‌های گردشگری بیابان‌ها و کویرهای ایران
کویرهای وسیع ایران جاذبه‌های گردشگری بسیار متنوعی را ارائه می‌دهد. آنها به طور فزاینده‌ای مسافران داخلی و خارجی را جذب می‌کنند که به دنبال فرصتی برای غنی‌سازی زندگی خود، تجربه ماجراهای جدید و لذت بردن از آرامش مناظر بیابانی هستند. گردشگری در بیابان انتخاب مناسبی برای همه افراد است. در واقع این مناطق گردشگران را با ذائقه‌های متنوعشان جذب می‌کنند. برخی از جاذبه‌های کویرهای ایران در زیر ذکر شده است:
- آثار تاریخی
بازارها، آسیاب‌ها، خانه‌ها، بادگیرها، آب‌انبارها، کاروان‌سراهای باستانی، قنات‌ها و معماری‌های بی‌نظیر کویری بخشی از جاذبه‌های گردشگری در کویرهای ایران است.
- جاذبه‌های طبیعی
یخچال‌های طبیعی، هرم‌های ماسه‌ای، سیلاب‌های خروشان فصلی، تپه‌های شنی، دریاچه نمک، غارهای نمکی از جاذبه‌های طبیعی کویر است که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
- مطالعات علمی
نجوم، رصد ستارگان، تماشای آسمان صاف و اجرام آسمانی، مطالعه حیوانات بیابانی، گیاهان و مواد معدنی که مخصوص این مناطق هستند و کمتر جایی مثل آنها را پیدا خواهید کرد.
- فعالیت‌های ورزشی
رالی و مسابقات بیابانی، صحرانوردی، بالون سواری با هوای گرم، سافاری، شترسواری، موتورسواری با موتور چهارچرخ، شن سواری از ورزش‌های بی‌نظیر در کویر است اگر سفر به کویر را انتخاب کردید حتماً این فعالیت‌های ورزشی را تجربه کنید.
- درمان و تندرستی
شن درمانی، درمان مشکلات پوستی، مدیتیشن و لذت بردن از آرامش کویر بسیار تجربه منحصربه‌فردی است.
چرا گردشگری پایدار مهم است؟
از یک سو، گردشگری نتایج مثبت اقتصادی فوق‌العاده‌ای به همراه دارد. این گردشگری یکی از مهم‌ترین منابع پیامدهای اقتصادی و اشتغال در جهان است. بااین‌حال، گردشگری یک صنعت بسیار پیچیده است که شامل سهام‌داران متعدد (گاهی با منافع متضاد) است و به منابع قابل توجهی نیاز دارد. به‌این‌ترتیب، گردشگری باتوجه‌به نحوه مدیریت فعالیت‌ها می‌تواند اثرات بسیار متضادی داشته باشد. گردشگری با مدیریت خوب می‌تواند نقش مثبتی در توسعه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و سیاسی مقصد داشته باشد و به‌این‌ترتیب یک فرصت توسعه قابل‌توجه برای بسیاری از کشورها و جوامع است. در مقابل، توسعه گردشگری کنترل نشده می‌تواند منجر به اثرات بسیار زیان‌باری بر منابع طبیعی، الگوهای مصرف، آلودگی و سیستم‌های اجتماعی شود.
شرایط گردشگری پایدار در ایران
گردشگری پایدار به فعالیت‌های پایدار در صنعت گردشگری اشاره دارد. هدف آن به‌حداقل رساندن تأثیرات منفی و به حداکثر رساندن تأثیرات مثبت است. شرایط گردشگری پایدار در ایران به شرح زیر است. انواع گردشگری پایدار باید:
- استفاده بهینه از منابع زیست‌محیطی که عنصر کلیدی در توسعه گردشگری است، حفظ فرایندهای اکولوژیکی ضروری و کمک به حفظ میراث طبیعی و تنوع زیستی.
- به اصالت اجتماعی – فرهنگی جوامع میزبان احترام بگذارد، میراث فرهنگی ساخته شده و زنده و ارزش‌های سنتی آنها را حفظ کند و به درک و مدارا بین فرهنگی کمک کند.
- اطمینان از عملیات اقتصادی پایدار و بلندمدت، ارائه مزایای اجتماعی – اقتصادی برای همه ذی‌نفعان که به طور عادلانه توزیع شده‌اند، از جمله فرصت‌های شغلی پایدار و درآمدزایی و خدمات اجتماعی به جوامع میزبان، و کمک به کاهش فقر.
هدف گردشگری پایدار چیست؟
12 هدف اصلی برای گردشگری پایدار که در سال 2005 توسط سازمان جهانی گردشگری و برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد تعیین شد به شرح زیر است:
- پایداری اقتصادی: برای اطمینان از دوام و رقابت‌پذیری مقاصد و شرکت‌های گردشگری، به‌طوری‌که آنها بتوانند در بلندمدت به پیشرفت خود ادامه دهند و منافعی را به ارمغان آورند.
- رونق محلی: برای به حداکثر رساندن سهم گردشگری در رونق اقتصادی مقصد میزبان، از جمله نسبت هزینه‌های بازدیدکنندگان که به‌صورت محلی حفظ می‌شود.
- کیفیت اشتغال: تقویت تعداد و کیفیت مشاغل محلی ایجاد شده و حمایت شده توسط گردشگری، از جمله سطح دستمزد، شرایط خدمات و دردسترس‌بودن برای همه بدون تبعیض جنسیتی، نژادی، ناتوانی یا به طرق دیگر.
- برابری اجتماعی: به دنبال توزیع گسترده و عادلانه منافع اقتصادی و اجتماعی گردشگری در سراسر جامعه دریافت‌کننده، از جمله بهبود فرصت‌ها، درآمد و خدمات در دسترس برای فقرا.
- تحقق بازدیدکنندگان: برای ارائه تجربه‌ای امن، رضایت‌بخش برای بازدیدکنندگان، در دسترس همه بدون تبعیض جنسیتی، نژادی، ناتوانی یا به روش‌های دیگر.
- کنترل محلی: مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در مورد مدیریت و توسعه آینده گردشگری در منطقه خود، با مشورت سایر ذی‌نفعان.
- رفاه جامعه: حفظ و تقویت کیفیت زندگی در جوامع محلی، از جمله ساختارهای اجتماعی و دسترسی به منابع، امکانات رفاهی و سیستم‌های حمایت از زندگی، اجتناب از هر شکلی از تخریب یا استثمار اجتماعی.
- غنای فرهنگی: احترام به میراث تاریخی، فرهنگ اصیل، سنت‌ها و ویژگی‌های جوامع میزبان.
- یکپارچگی فیزیکی: حفظ و ارتقای کیفیت مناظر شهری و روستایی و جلوگیری از تخریب فیزیکی و بصری محیط.
- تنوع زیستی: حمایت و حفاظت از مناطق طبیعی، زیستگاه‌ها و حیات‌وحش و به‌حداقل‌رساندن آسیب به آنها.
- بهره‌وری منابع: به‌حداقل‌رساندن استفاده از منابع کمیاب و غیرقابل‌تجدید در توسعه و بهره‌برداری از امکانات و خدمات گردشگری.
- خلوص محیطی: برای به‌حداقل‌رساندن آلودگی هوا، آب و زمین و تولید زباله توسط شرکت‌های گردشگری و بازدیدکنندگان.
جمع‌بندی
کویرهای ایران یکی از بکرترین و زیباترین مناطق گردشگری در کل دنیا به‌حساب می‌آید. در این مناطق می‌توانید تپه‌های شنی، آسمان آبی، شتر نوردی، کمپینگ زیر ستاره‌ها و بسیاری از ماجراهای دیگر را تجربه کنید. گردشگری همواره یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی در جهان و برای بسیاری از کشورها مهم بوده است. بااین‌حال، با روند توسعه، اثر تخریبی گردشگری به یکی از دغدغه‌های اصلی همه کشورها تبدیل شده است بنابراین، توسعه پایدار از جمله توسعه گردشگری، الزام و هدف توسعه هر کشور و هر محلی است زیرا توسعه مؤثر و بلندمدت را تضمین می‌کند. در اکوکمپ کویری متین آباد تمام امکانات برای استفاده حداکثری از قابلیت‌های کویر وجود دارد و تمامی گردشگران می‌توانند از این فضا و امکانات برای داشتن تفریحی سالم و فراموش نشدنی استفاده کنند.
قصد سفر به استان اصفهان را دارید و در جستجوی یک اقامتگاه کویری هستید؟ برای رزرو اقامتگاه کاشان، اکو کمپ متین آباد گزینه مناسبی است.
