سواحل جنوبی ایران خویی جنگنده و خشن دارند اما زلال و شفاف هستند. در سالیان دور این سواحل و آب‌های نیلگونش مورد تعرض قرار گرفتند، از اشغال خاکش تا زیر سوال بردن نامش! خلیج همیشه فارس با آب‌های نیلگونش از اهمیت خاصی برای ایرانیان برخوردار است اما چرا یک روز با نام خلیج فارس داریم؟ تاریخچه آن چیست؟ و علت نامگذاری روز خلیج فارس چیست؟ روز ملی خلیج فارس از روزهای ملی ایران است که برای ایرانی‌ها گاهی معنای اقتدار کشور و ملی‌گرایی می‌دهد. در ادامه با مجله متین آباد همراه باشید.
تاریخچه روز خلیج فارس
تاریخچه روز خلیج فارس به دوران سلسله صفویه باز می‌گردد اما جرقه‌های اولیه برای نامگذاری و تعیین این روز، به سال ۱۹۶۴ مربوط است، جایی که اتحادیه عرب کلمه خلیج فارس را برای عرب زبانان ممنوع می‌کنند و دست به تحریف نام خلیج فارس می‌زنند. بدین ترتیب استفاده از خلیج فارس در کتاب‌ها، رسانه‌ها و حرف‌های عادی میان عرب زبانان ممنوع شد و آن‌ها باید واژه جعلی “خلیج ع رب ی” را جایگزین می‌کردند.
در ابتدا از طرف ایرانیان واکنش جدی به این موضوع رخ نداد اما پس از فراگیری اینترنت و آگاهی مردم درباره این موضوع، موضوع به یک چالش مهم ملی میهنی تبدیل شد که نیاز به مقابله و دفاع داشت. در این دوره رسانه‌های غیر عرب زبان نیز به تحریف نام خلیج فارس پرداختند و مسئله فراتر از چند کشور کوچک رفت، به صورتی که برخی از کارشناسان غربی می‌گفتند چون ما در حاشیه این خلیج شخصی غیر از عرب زبان ندیدیم پس می‌توانیم بگوییم “خلیج ع ر ب ی” است، به همین دلیل نیاز بود تا یک روز ملی به نام خلیج فارس ثبت شود. سرانجام این اتفاق مهم پس از جنبش مردم در سال 1381 در اینترنت و بررسی‌های مداوم و پیگیرانه برخی کارشناسان، در سال 1384 و در زمان ریاست جمهوری دکتر محمود احمدی نژاد رخ داد که رضایت مردم را در پی داشت.
علت نامگذاری روز خلیج فارس چیست؟
جمال عبدالناصر در مصر به قدرت رسید و تلاش کرد تا اتحادیه عربی را تحریک کند، به همین دلیل دست روی خلیج فارس گذاشت که کشورهای حاشیه آن عرب زبان بودند، اما او هیچوقت به قدمت تاریخی منطقه و کتاب‌های گذشتگان مانند مورخان یونانی که این خلیج را خلیج پارس خوانده بودند، توجه نداشت. از این رو جنبش ایرانیان از وبلاگ‌ها آغاز و با روزنامه‌ها ادامه یافت و کم کم این مسئله رسانه‌ای شد.
علت نامگذاری روز خلیج فارس نیز جالب است، چون در این روز اتفاق تاریخی بزرگی رخ داده است. با همت مسئولین وقت در وزارت فرهنگ و دیگر وزارتخانه‌ها پس از تحقیق و تفحص بسیار روزی که امام قلی خان توانست جزیره هرمز و جزایر دیگر را از پرتغالی‌ها پس بگیرد، به عنوان روز خلیج فارس انتخاب شد که در بخش‌های دیگر به این موضوع خواهیم پرداخت. این روز نماد این است که خلیج پارس یا خلیج فارس تنها یک نام نیست بلکه ریشه در فرهنگ کهن چند هزار ساله ایران دارد و باید به این فرهنگ احترام گذاشت.
چرا 10 اردیبهشت روز خلیج فارس است؟
همانطور که در بالا گفته شد روز 10 اردیبهشت مصادف با یک واقعه تاریخی است که بعدها شاه عباس صفوی را بسیار معروف کرد و او را به عنوان شاه عباس کبیر معرفی کرد. در این روز در سال 1621 سپاه ایران به فرماندهی امیرالامرای فارس (امام قلی‌خان) به دستور شاه عباس صفوی موفق به بیرون راندن نیروهای پرتغالی پس از اشغال 117 سال سواحل جنوبی کشور و جزایر ایران شد. به همین دلیل از دیدگاه کارشناسان و مورخان و مسئولین 10 اردیبهشت بهترین روز برای نامگذاری روز خلیج فارس بود.
مراسم روز خلیج فارس چگونه برگزار می‌شود؟
هر سال در روز ملی خلیج فارس، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مراسم روز خلیج فارس را در بنادر سومین خلیج بزرگ دنیا برگزار کرده و سعی می‌کند لحظات شادی را در این روز خلق کند. مراسم امسال شامل حرکت شناور ویژه این مراسم از بندر شهید حقانی بندرعباس به سمت جزیره هرمز است. افراد و مهمانی که در این مراسم حضور دارند در طول مسیر شناور شاهد اجرای موسیقی محلی، شعر خوانی، رونمایی از فراخوان و جشنواره‌های مرتبط با خلیج فارس، و حضور برخی از مجریان و افراد معروف خواهند بود.
مراسم روز خلیج فارس شامل گل افشانی برای شهدای دریایی خلیج فارس نیز می‌شود که نماد اقتدار و ایستادگی در آب‌های نیلگون بودند. همچنین جشنواره لباس و مدی با نام “گنجینه گمشده خلیج فارس” در محل برگزاری مراسم اجرا می‌شود که به معرفی انواع لباس سنتی و بومی منطقه می‌پردازد. جشنواره بین‌المللی خلیج فارس نیز از اول تا 10 اردیبهشت در جزیره هرمز و دیگر مناطق برگزار می‌شود که از بزرگترین و بهترین رویدادها برای پیوند فرهنگ و هنر در زمینه خلیج فارس و اهمیت اراضی ساحلی و دریایی است.
جمع بندی
به قول دکتر محمود احمدی نژاد:”برخی خیال می‌کنند اعلام این روز به نام خلیج فارس، دعوا بر سر یک نام یا یک عکس‌العمل است، درحالی که چنین نیست. ثبت یک روز به نام روز ملی خلیج فارس یک غبار روبی و یک یادآوری است.” از این رو، نیاز است که گاهی برگه‌های تاریخی را ورق بزنیم و به اهمیت برخی مناطق جغرافیایی یا برخی از عملکرد حاکمان وقت مانند شاه عباس صفوی نگاهی بندازیم تا هرگز فراموش نکنیم.
